تأثیر حذف ماده آلی بر ویژگی های واجذب و نگهداشت فسفر در برخی خاک های آهکی

در این مطالعه تأثیر حذف مادة آلی بر ویژگی‏های واجذب فسفر در دوازده خاک آهکی بررسی شد. مادة آلی خاک‏های مطالعه شده، با استفاده از محلول هیپوکلریت سدیم (naocl)، در دمای اتاق حذف شد. آزمایش واجذب در ادامة آزمایش جذب در بالاترین غلظت اولیة فسفر (100 میلی‏گرم فسفر در لیتر) انجام گرفت. نتایج نشان داد مقدار واجذب فسفر بعد از حذف مادة آلی کاهش می یابد. داده‏های نگهداشت فسفر به وسیلة معادلات فروندلیچ، لنگمویر، تمکین، ون‏های، گانری، و دابینین ـ راداشکوویچ توصیف شدند؛ اما معادلة لنگمویر از نظر آماری برازش بهتری به داده‏های نگهداشت فسفر نشان داد. حداکثر نگهداشت فسفر (b) محاسبه شده با معادلة لنگمویر، بعد از حذف مادة آلی، در دامنة 1/392 تا 5/757 با میانگین 8/560 میلی‏گرم بر کیلوگرم بود که نسبت به شرایط قبل از حذف 4/7 درصد افزایش نشان داد. هم دماهای جذب و نگهداشت فسفر بر یک دیگر منطبق نشدند و پدیدة پسماند مشاهده شد که حاکی از یکسان نبودن مکانیسم جذب و واجذب فسفر است. میانگین شاخص پسماند محاسبه شده با معادلة فروندلیچ، پس از حذف مادة آلی، از 7/29 درصد به 1/18 درصد کاهش یافت. بعد از حذف مادة آلی حداکثر نگهداشت تئوری فسفر (qm) حاصل از معادلة دابینین ـ راداشکوویچ 8/6 درصد افزایش یافت. انرژی نگهداشت (e) حاصل از معادلة دابینین ـ راداشکوویچ قبل و بعد از حذف مادة آلی به ترتیب 19 و 25 کیلوژول بر مول محاسبه شد که طبق ادعای این معادله نشان دهندة نگهداشت شیمیایی فسفر در خاک های مطالعه شده است. نیاز استاندارد فسفر یا p0.2، که معیاری از نیاز کودی اکثر گیاهان زراعی برای تولید بهینه است، بعد از حذف مادة آلی بیش از دو برابر افزایش نشان داد.